ქართული ენისა და ლიტერატურის კლასგარეშე წრე

კლასგარეშე წრე ქართულ ენასა და ლიტერატურაში

მეექვსე კლასი

მეექვსე კლასში კლასგარეშე წრის დაარსება არის ჩემი მცდელობა დავეხმარო მეეექვსე კლასის მოსწავლეეებს ქართული  ენის გრამატიკაში  პროგრამული მასალის კარგად გაგებასა და გააზრებაში.

აქტუალობა:

მეექვსე კლასში ქართული ენა და ლიტერატურა ისწავლება 5 საათიანი  კვირეული დატვირთვით. ჩემი დაკვირვებით, საგაკვეთილო საათების ეს რაოდენობა არ არის საკმარისი, რომ კლასში ყველა მოსწავლემ  მიიღოს, აგრეთვე განამტკიცოს თავისი ცოდნა, განსაკუთრებით პრობლემურია  ენობრივი მასალის სწავლება, ვინაიდან  მასალის ცოდნის განმამტიცებელი სავარჯიშოების შესრულება გაცილებით მეტ დროს საჭიროებს.

კლასგარეშე წრეში ჩაეწერებიან მხოლოდ მეცადინეობის მსურველი მოსწავლეები.  გამოკითხვით  დავადგინე, რომ მსურველები კლასში არიან,-როგორც დაბალი ,  ისე მაღალი მზაობის მქონე მოსწავლეებიდან.  მიზეზი ისაა, რომ  სუსტი მზაობის მქონე მოსწავლეებს უჭირთ ენობრივ საკითხებზე ახალი ცოდნის მიღება, მაღალი მზაობის მქონე მოსწავლეებს კი ესაჭიროებათ დამატებითი დრო მათთვის საინტერესო მასალის ღრმად შესასწავლად.

გადავწყვიტე დავეხმარო მეექვსეკლასელ მოსწავლეეებს და მეცადინეობისთვის  გამოვუყო კვირაში ორი საათი, -სამშაბათს და პარასკევს, სავალდებულო გაკვეთილების შემდეგ.

წრის მუშაობის მიზანი:

·         მოსწავლემ გაიმდიდროს  ლექსიკური მარაგი;

·         გაერკვეს ძირითად გრამატიკულ კატეგორიებში;

·         ერთმანეთისგან განარჩიოს მეტყველების ნაწილები, იცოდეს მათი ძირითადი თავისებურებები;

·         ერთმანეთისგან განარჩიოს წინადადების მთავარი და არამთავარი  წევრები, ძირითადი შესიტყვებები;

·         დააკვირდეს სიტყვის მნიშვნელობებს, ტროპებს, იდიომებს და ა.შ.

·         წერისას შეძლოს გრამატიკული თვალსაზრისით გამართული წინადადებების აგება, ორთაგრაფიის  და პუნქტუაციის  წესების დაცვა;

ამოცანები:

·         მეცადინეობების ორგანიზება;

·         სავარჯიშოების მომზადება;

·         საჭირო რესურსის მოძიება,-ცხრილები, სქემები, თვალსაჩინოებები, ინტერნეტრესური......

·         შემაჯამებელი სამუშაოების დაგეგმვა და ორგანიზება: ტესტირება, გამოკითხვა...

კავშირი ე.ს.გ.-თან   (სწავლების ძირითადი მიმართულებანი):

მიმართულება :ზეპირმეტყველება

ქართ. VI. 4. მოსწავლეს შეუძლია მოსმენით განასხვავოს სხვადასხვა ტიპის ტექსტები ენობრივ-გრამატიკული სტრუქტურის მიხედვით.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·         სა­მე­ტყვე­ლო ვი­თა­რე­ბა­ში მო­ი­ძიებს და ი­ყე­ნებს აზ­რის გამოთქმისთვის აუ­ცი­ლე­ბელ ლექსი­კუ­რ და გრამატიკულ სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბს;

·         სვამს კითხვებს აზრის დაზუსტების, უკეთ გაგების მიზნით;

·         ერკვევა ზმნის ძირითადი კატეგორიების (პირის, რიცხვის, პირიანობის, დროის, კილოს) არსში და საჭიროებისამებრ იყენებს მათ: სწორად განსაზღვრავს სახელთა ბრუნვის ფორმებს ზმნის სინტაქსური კონსტრუქციების მიხედვით (აშენებს ის მას, ააშენა მან ის, აუშენებია მას ის...);

·         ამოიცნობს ადრეული პერიოდის ქართული სალიტერატურო ენის ძირითად ენობრივ თავისებურებებს (სახელთა ბრუნებისას, რიცხვითი ფორმების წარმოებისას, ზმნის უღლებისას).

მიმართულება: კითხვა

ქართ. VI. 11. მოსწავლეს შეუძლია სხვადასხვა ტიპის ტექსტების ენობრივ თავისებურებებზე დაკვირვება და მსჯელობა.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·         ამო­იც­ნობს ხა­ტო­ვან გამო­ნათ­ქვა­მებს და მიზანმიმართულად იყე­ნებს მათ;

·         თავისუფლად ჩაანაცვლებს უცნობ სიტყვებსა და ფრაზებს სინონიმური განმარტებებით;

·         ამო­იც­ნობს სხვა­დას­ხვა მო­და­ლო­ბის (სურ­ვი­ლის, შე­საძ­ლებ­ლო­ბის) გამო­მხატ­ველ სიტყვებს;

·         ერკვევა ზმნის ძირითადი კატეგორიების (პირის, რიცხვის, პირიანობის, დროის, კილოს) არსში და საჭიროებისამებრ იყენებს მათ: სწორად განსაზღვრავს სახელთა ბრუნვის ფორმებს ზმნის სინტაქსური კონსტრუქციების მიხედვით (აშენებს ის მას, ააშენა მან ის, აუშენებია მას ის...);

·         ამო­იც­ნობს და განარ­ჩევს არ­სე­ბით, ზედსართავ, რიცხვით სა­ხე­ლებს; ამო­იც­ნობს ზედ­სარ­თავ სა­ხე­ლებს, მათს ფუნქციას; მი­უ­თი­თებს ზმნი­ზე­დე­ბის როლზე ზმნუ­რი ში­ნა­არ­სის გამო­ხატ­ვა­ში;

·         მო­ი­ძი­ებს სხვა­თა სი­ტყვას (-მეთქი; -თქო; -ო) და განარ­ჩევს მი­სი გამო­ყე­ნე­ბის მიზანშეწონილობასა და მართებულობას;

·         განარ­ჩევს ზმნის­წი­ნით გამო­ხა­ტულ ძი­რი­თად მნიშ­ვნე­ლო­ბებს;

·         მიუთითებს წი­ნა­და­დე­ბის ძი­რი­თად წევრებსა და ძი­რი­თად შე­სი­ტყვე­ბებზე.

მიმართულება: წერა

ქართ. VI. 16. მოსწავლეს შეუძლია ორთოგრაფიისა და პუნქტუაციის აუცილებელი წესების გამოყენება, გრამატიკული თვალსაზრისით მართებული სიტყვაფორმების აგება.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·         სწო­რად ი­ყე­ნე­ბს ირი­ბ ნა­თქვა­მ­სა და ცი­ტი­რე­ბას;

·         განარ­ჩევს ნა­ცვალ­სა­ხე­ლთა ჯგუფებს და შე­სა­ფე­რის კონ­ტექ­სტ­ში სწო­რად უნაცვლებს მათ სა­თა­ნა­დო სა­ხელ­თა ფორ­მებს;

·         მარ­თე­ბუ­ლად იყე­ნებს მი­სა­თი­თე­ბელ სი­ტყვა­თა და კავ­შირ­თა (წევრ-კავ­შირ­თა) კონ­სტრუქ­ცი­ულ შე­საძ­ლებ­ლო­ბებს მი­ზეზ-შე­დე­გობ­რი­ო­ბი­სა თუ სხვა ნი­უ­ან­სე­ბის გადმო­სა­ცე­მად;

·         იცნობს და იყენებს სიტყვათა მარ­თლწე­რის ძი­რი­თად წესებს; მარ­თლწე­რის შესამოწ­მებ­ლად ი­ყე­ნე­ბს და­მხმა­რე სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბს;

·         იყენებს ნაირგვარ სტილისტურ თუ ენობრივ-გრამატიკულ საშუალებას გან­ცხა­დე­ბის, ან­კე­ტის, ავ­ტო­ბი­ოგ­რა­ფი­ის შესა­დგე­ნად;

·         სწო­რად იყე­ნებს სა­სვენ ნი­შნებს;

·         გადაიკითხავს ნაწერს და ჩაასწორებს მას როგორც ენობრივ-სტილური, ისე პუნქტუაციის თვალსაზრისით;

·         კითხულობს ნაწერს გააზრებულად, კონტექსტის მიხედვით მართებულად იყენებს ენობრივად სწორ, დასაშვებ და შესაძლებელ ფორმებს;

·         გადაიკითხავს და ჩაასწორებს ტექსტს აზრობრივად;

·         ამოწმებს ტექსტში გამოყენებულ ფორმებს და სიტყვათშეხამებებს ენის მოქმედი ნორმების მიხედვით; ტექსტის კორექტირებისას იყენებს ორთოგრაფიულ და უცხო სიტყვათა ლექსიკონს.

პროგრამის შინაარსი

სიტყვის მნიშვნელობა

·         სიტყვის პირდაპირი და გადატანითი მნიშვნელობა

·         მრავალმნიშვნელობიანი სიტყვები და ომონიმები

·         სინონიმია და მათი განმარტება

·         ფრაზეოლოგიზმები

·         სხვათა სიტყვა: პირდაპირი და ირიბი ნათქვამი

·         ტროპები

მორფოლოგია

·         მეტყველების ნაწილები

·         ბრუნება

·         თანხმოვნით დაბოლოებული ფუძე და მისი კუმშვა

·         ხმოვნით დაბოლოებული ფუძე და მისი კვეცა

·         რიცხვითი  სახელების სამი ჯგუფი

·         რიცხვითი სახელების მართლწერა

·         ზედსართავ სახელთა ორი ჯგუფი

·         ზედსართავი სახელის ხარისხის ფორმები

·         ნაცვალსახელი

·         კითხვითი  ნაცვალსახელი

·         ზმნიზედა და მისი კავშირი ზმნასთან

·         ცალკე მდგომი თანდებულები

·         ზმნა და პირების შეწყობა მასთან

·         პირი მხოლობითსა და მრავლობით რიცხვში და მათი ნიშნები

·         ზმნის კილო

·         დრო და ზმნის ფორმები

·         ზმნისწინის სამი ძირითადი ფუნქცია

·         ზმნის ასპექტი

·         ზმნის ქცევა

სინტაქსი

·         წინადადების მთავარი და არამთავარი წევრები

·         ზმნასთან დაკავშირებულ მთავარ წევრთა ბრუნვები

·         შესიტყვება და მისი სახეები

·         წინადადების შინაარსის ნაირგვარობა

·         წინადადება, ინტონაცია და სასვენი ნიშნები

პუნქტუაცია

·         სასვენ ნიშანთა გამოყენების ძირითადი წესები

·         მართლწერის ძირითადი წესები

გამოსაყენებელი რესურსი:

·         ა. შანიძე, ი. იმნაიშვილი, ლ. კვაჭაძე-ქართული ენა

·         ა. სანიძე. ლ. კვაჭაძე-ქართული ენა

·         დ. თვალთვაძე, ნ. გაფრინდაშვილი-ქართული მართლწერის წესები და სავარჯიშოები

·         თ. სანიკიძე-ქართული მართლწერა

მეექვსე კლასში ქართულ ენასა და ლიტერატურაში კლასგარეშე წრის ხელმძღვანელი: სსიპ დიმიტრი  უზნაძის სახელობის თბილისის 22-ე საჯარო სკოლის

მასწავლებელი: ნესტან კუპრავა